Gạo an toàn hoặc gạo sạch chỉ bảo đảm được nếu quy trình sản xuất lúa không áp dụng phân bón hóa học quá nhiều như hiện nay, lúa sạ cấy không dày như hiện nay. Vì sạ cấy quá dày trong điều kiện bón quá nhiều phân hóa học, nhất là phân urê, thì đó là cách “quyến rũ” sâu bệnh đến ăn, nông dân bắt buộc phải dùng thuốc bảo vệ thực vật. Vì thế khó có lúa “sạch”, gạo “sạch” an toàn.
Ở VN, mấy chục năm nay chạy theo thành tích xuất khẩu, chúng ta đã lạm dụng hóa chất rất nhiều, nhất là phân đạm. Khi bón nhiều đạm, thì kích thích cây trồng huy động tối đa các chất vi lượng, trung lượng. Đến khi đất bạc màu thì vi sinh vật sống trên lá, thân cây, rễ cây, xung quanh rễ cây cũng chết theo rồi đất đai khô cằn...
Bây giờ khi xu hướng ăn gạo sạch đang dần phổ biến chính là cơ hội để ngành nông nghiệp chuyển hướng khuyến khích bà con trồng theo quy trình mới. Phải sử dụng phân vi sinh. Nông nghiệp an toàn và bền vững phải nhờ phục hồi lại sự màu mỡ và an toàn của đất đai bằng cách bón phân sinh học (phân vi sinh) kết hợp hữu cơ cân đối với những chất vi lượng và trung lượng cần thiết cho cây trồng. Và trên hết là để người dân có thể canh tác một cách lâu dài, bền vững.
GS-TS Võ Tòng Xuân
